Zoeken in collecties

De Johannieter Orde had in het buurtschap Horst bij Ermelo een commanderij. Wanneer deze commanderij werd gesticht, is niet bekend. De eerste vermelding van de commanderij, die zowel Sint Jansdal als 's-Heerenloo genoemd werd, dateert uit 1307. In 1325 was er voor het eerst sprake van een commandeur. Aangezien de inkomsten te gering waren om in het bestaan van de commanderij te kunnen voorzien, kreeg de commanderij in 1403 de beschikking over de tussen de dorpen Hoevelaken en Voorthuizen gelegen “Hof te Kallenbroek”. Doordat er in een transportacte uit 1383 sprake was van de “Bevelhebber van ’t St. Jans Godshuys tot Kallebroeck”, zou dit erop kunnen wijzen dat tot de overdracht aan Sint Jansdal de uithof Kallenbroek een zelfstandige commanderij was. Op het door een gracht omgeven terrein van commanderij Sint Jansdal stond volgens het visitatieverslag van 1495 een met stro gedekt stenen huis en een kleine kapel. Hoewel het rustig bleef in Ermelo toen in 1566 de beeldenstormers in Elburg en Harderwijk toesloegen, braken er toch ook voor Sint Jansdal moeilijke tijden aan. Nadat Gelre zich in 1579 bij de Unie van Utrecht aangesloten had, werden de bezittingen van rooms-katholieke instellingen aan hun bestemming ten behoeve van de R.K. Eredienst ontrokken en onder beheer van een rekenkamer geplaatst. Ook de bezittingen van Sint Jansdal werden als zodanig aangemerkt omdat het beheer van deze commanderij in handen lag van een kapelaan en niet van een ridder van de Orde, zoals dat bij bijna alle andere johannieter commanderijen het geval was. De bezittingen van Sint Jansdal gingen vervolgens over naar de stad Utrecht. Dit doordat in deze stad het Catharijneconvent gevestigd was, waaraan Sint Jansdal onderhorig was. In 1586 werden de roerende goederen van Sint Jansdal verkocht. Afbraak van de gebouwen volgde spoedig daarna