Zoeken in collecties

In 1293 schonken Herman VI van Woerden en zijn vrouw Elizabeth de kerken van Harmelen en Waarder met het patronaatsrecht aan de johannieter balije te Utrecht. Twee jaar later, in 1295, verruimden zij deze schenking met diverse stukken land, gelegen in Papekop, Breeveld, Harmelen, Mastwijk en Waarder. Deze verspreid liggende stukken grond, werden in 1321 geruild met de graaf van Holland voor een aaneengesloten stuk land tussen Waarder en Nieuwerbrug, dat een oppervlakte had van ruim 210 ha. Hierop zal kort na 1321 de commanderij van Waarder gesticht zijn, die later als “de Hof van Waarder” bekend stond. De commanderij bestond uit een boerderij en een klein huis, dat bewoond werd door een commandeur en een kapelaan en dat naast de huiskapel stond. De Reformatie was een moeilijke periode voor de commanderij. Door oorlogsgeweld werden zowel de kapel als de boerderij door brand verwoest. In 1594 was het een en ander echter weer herbouwd. De commanderij verloor al snel haar geestelijk karakter. De bezittingen kwamen in handen van de Staten van Utrecht. Toen in 1602 Hendrick Barck, de laatste balijer van de balije Utrecht, overleed, werden alle nog resterende bezittingen van de johannieter orde, die in de provincie Utrecht lagen, door de Staten van Utrecht geconfisqueerd. In 1635 werd besloten “de Hof van Waarder” met de bijbehorende rechten publiek te verkopen. In 1672 werd de commanderij opnieuw verwoest, nu door Franse soldaten, die vanuit Woerden de gebouwen van de commanderij in brand staken. Thans is er nog maar weinig over van wat aan de commanderij in Waarder herinnert.