Zoeken in collecties

De oorsprong van de Johannieter Orde voert terug tot het midden van de 11e eeuw. Met als doel zieke pelgrims uit West-Europa, die het Heilige Land bezochten, te kunnen verzorgen werd er toen door een op initiatief van kooplieden uit de Italiaanse stad Amalfi opgerichte Benedictijner hospitaalbroederschap een aan Johannes de Doper toegewijde hospitaal gesticht. Aangezien de broederschap gaandeweg zelf haar bezittingen diende te beschermen, namen ze naast verpleging ook militaire taken ter hand. Dit leidde tot de omvorming van de broederschap tot een geestelijke ridderorde, gebaseerd op de regel van Augustinus. Behalve ridders die de militaire taken op zich namen, kapelaans die de geestelijke en priesterlijke taken vervulden en lekenbroeders die zich verdienstelijk maakten als landbouwers, veetelers en ambachtslieden, maakten ook vrouwen van de Johannieter Orde deel uit. Zij waren óf als lekenzuster óf als koorzuster aan de orde verbonden. De lekenzusters, die zich voornamelijk van de verzorgende en huishoudelijke taken kweten, legden aanvankelijk de kloostergeloften af en werden beschouwd als volledig gerechtigde leden van de orde. Later mochten de lekenzusters, evenals overigens de lekenbroeders, geen professie meer afleggen. Ze werden niet meer als stemgerechtigden tot het huiskapittel toegelaten en moesten voortaan een habijt dragen dat hen van de geprofeste conventualen onderscheidde. Wel een volwaardige status hadden de geprofeste koorzusters, die verplicht waren de zeven getijden te zingen en voor het zielenheil van de doden te bidden. Zij moesten bij hun intrede in het klooster een bruidsschat inbrengen. Hierdoor vond er een zekere (elitaire) selectie plaats onder hen die konden toetreden. Overigens moesten ook de lekenbroeders en -zusters bij hun intrede in het klooster hun bezittingen afstaan. In de middeleeuwen bevonden zich op het huidig Nederlands grondgebied vrouwenhuizen van de Johannieters in Kerkwerve, Oosterwierum, Oosterwijtwerd, Warffum en Wijtwerd