Zoeken in collecties

Commanderij Warffum wordt voor het eerst genoemd in 1284, toen bisschop Everhard van Munster landerijen bij het dorp Winsum in de provincie Groningen met de daarbij behorende rechten en inkomsten verkocht aan de commanderij van Steinfurt, gelegen in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen.Tegelijkertijd verleende hij aan commanderij Warffum het patronaatsrecht van de parochiekerk in Winsum. De commanderij, die de grootste was van alle commanderijen die de johannieter orde in ons land had, was een vrouwenklooster. Het stond onder leiding van een priorin. Haar taken waren vooral intern gericht, terwijl de commandeur de commanderij juridisch en politiek naar de buitenwereld vertegenwoordigde, al traden omstreeks 1500 de nonnen steeds nadrukkelijker naar voren en bleken zij ook naar buiten toe bij de besluitvorming over rechthandelingen hun inbreng te hebben. De commanderij, die uit een huis, een schuur, een brouwhuis en een poortgebouw bestond, had een voorwerk ten westen van Warffum, GrootHoysum geheten, en een voorwerk in de buurt van Winsum. Voorts bezat de commanderij in de Oude Boteringestaat in de stad Groningen een refugiehuis, dat al in een oorkonde uit 1393 vermeld werd en in 1612 verkocht werd. In 1535 werd door een groep wederdopers onder leiding van een zekere Jacob Kremer een poging gedaan de commanderij aan te vallen. Een leger van Karel van Gelre, die toen stadhouder van Groningen was, wist deze aanval af te slaan. Jacob Kremer werd toen in de stad Groningen terechtgesteld. In 1597 creëerden de Gedeputeerde Staten van Stadt ende Ommelanden van Groningen voor de commanderij van Warffum een sterfhuisconstructie door te besluiten dat zonder hun toestemming de commandeur geen nieuwe conventualen meer mocht aannemen. Tevens werden de goederen van de commanderij in beslag genomen, die vervolgens in 1610 aan het gewest Stad en Lande vervielen. Dit betekende het einde van commanderij Warffum, waarvan van de gebouwen niets bewaard is gebleven