Zoeken in collecties

Bruno van Keulen, stichter van de kartuizerorde, was magister in de theologie in Reims. Uit onvrede met de gang van zaken binnen de katholieke kerk besloot hij het openbare kerkelijke leven de rug toe te keren om een streng ascetisch leven te gaan leiden. In 1084 stichtte hij in het onherbergzame Massif de la Chartreuse de eerste kartuis, die uit zou groeien tot La Grande Chartreuse, het moederhuis van de kartuizerorde. In 1992 stichtte hij in Calabrië in Zuidwest-Italië de tweede kartuis, waar hij in 1101 overleed. De kartuizerorde kenmerkt zich door streng ascetisme, eenzaamheid, ongestoorde contemplatie en afzondering. Daartoe leven de kartuizers ieder afzonderlijk in een kleine woning, een kluis. In de rond een complex van gezamenlijke gebouwen gegroepeerde kluizen brengen de kartuizers bijna heel hun leven in eenzaamheid door met gebed, studie en het verrichten van handarbeid. Ze komen alleen bijeen voor gebed en gezang en om gezamenlijk te eten op zon- en feestdagen. Er wordt in een kartuis vrijwel niet gesproken. De kartuizers praten alleen met elkaar tijdens feestdagen en de wekelijkse wandeling. Idealiter bestaat een kartuis uit 12 monniken en een prior, met ongeveer evenveel lekenbroeders, genoeg om te kunnen leven van de exploitatie van de grond rondom de kartuis. Bruno van Keulen liet geen geschreven regel na. Het was Guigo, de vijfde prior van La Grande Chartreuse, die het ideaal van Bruno vastlegde in de Consuetudines die de uiteindelijk leefregel van de kartuizerorde omvat. Consequent vasthoudend aan deze regel, heeft de kartuizerorde niet zoals veel andere middeleeuwse orden een observantiebeweging gekend. Nederland telde negen kartuizen. Deze werden tijdens de reformatie verwoest op de kartuis van Roermond na, die in 1783 zijn deuren moest sluiten. Een poging in de 20ste eeuw om een kartuis in Tubbergen te stichten, werd in 1971 voornamelijk door het toen vrijzinnige klimaat in de Nederlandse kerkprovincie en de ontkerkelijking definitief afgeblazen

In oktober 1867 begon kapelaan Petrus Josephus Savelberg (later Monseigneur) een gasthuisje voor oude hulpbehoevende mensen en wezen in een klein huis aan de Gasthuisstraat te Heerlen, het Pendershuis genaamd. In 1870 verhuisde het gasthuisje naar het klooster van de Zusters Franciscanessen van Heythuisen aan de Gasthuisstraat toen deze het klooster verlieten. Op 21 juni 1872 stichtte Savelberg de congregatie van de Kleine Zusters van de H. Jozef. Op 12 oktober 1907 werd de congregatie geaffilieerd aan de Orde van de Minderbroeders Franciscanen

Toegewijd aan Maria Magdalena, patrones van de verleide en berouwvolle zondaars, was het aanvankelijke doel van de Orde van de Penitenten van Maria Magdalena om aan boetvaardige straatprostituees en bedreigde vrouwen een gemeenschappelijk kloosterleven te bieden. Vanaf circa 1250 waren de kloosters van deze orde evenwel ook plaatsen waar ongehuwde leden van burgerlijke families werden verzorgd. De magdalenen, de leden van onderhavige orde, die naar hun witte habijt doorgaans witte vrouwen genoemd werden, waren quasi-monialen die wel bepaalde ordegebruiken volgden, maar niet rechtstreeks onder kerkelijke voogdij stonden en ook niet de strikte clausuur- en stiltevoorschriften in acht namen. De orde werd in 1224 opgericht door Rudolf van Worms, kanunnik van de Sint Mauritiuskerk in Hildesheim. In 1227 bevestigde paus Gregorius IX de orde door in zijn bul Religiosam vitam eligentibus. Aanvankelijk volgden de magdalenen de Regel van Benedictus en de cisterciënzer statuten, maar in 1232 verplichtten zij zich in de plaats daarvan tot de Regel van Augustinus en de statuten van de dominicanessen van het San Sistoklooster in Rome. Van 1250 tot ongeveer 1280 werd aan elk klooster van de orde een klein mannenklooster toegewezen, dat de geestelijke verzorging van magdalenen en het beheer van het klooster op zich nam. Na 1280 beperkte dit zich echter tot de aanwezigheid per klooster van uitsluitend een prior. Tegen het einde van de 13e eeuw behoorden ongeveer 70 kloosters tot de orde, die alleen in Duitsland wijdverspreid was. In de loop der tijd sloten sommige kloosters zich aan bij andere orden. Van de 40 kloosters, die er aan het einde van 15e eeuw resteerden, werden er tijdens de reformatie veel geseculariseerd of verdwenen als gevolg van de politieke schermutselingen in die tijd. De religieuze hervormingen, die keizer Jozef II in de tachtiger jaren van de 18e eeuw doorvoerde, gaven de genadeslag aan de orde, die toen tot één vestiging in Luban in Silezië werd teruggebracht