Zoeken in collecties

In 1393 kregen de cellebroeders de beschikking over een huis in Schoonhoven dat, naar mag worden aangenomen, de kern vormde van het latere bescheiden klooster, dat aan de oostzijde van de Oude Haven ter hoogte van de tgenwoordige Provenierstraat verrees. De broeders van dit klooster, dat Emmaüs heette, wijdden zich aan ziekenverpleging en lijkbezorging. De kapel, die bij het klooster hoorde, werd vermoedelijk pas gebouwd nadat paus Sixtus IV in zijn bul van 1472 de Cellieten als religieuze orde erkende en hen toestemming gaf kloosterkapellen te bouwen. De enige vermelding van de kapel dateert overigens pas uit 1521. Toen omstreeks 1578 het klooster werd opgeheven, werden de gebouwen als Oude Mannenhuis in gebruik genomen

Kort voor 1440 vestigden de cellebroeders zich in Rotterdam. Ze stonden toen nog niet onder pauselijke jurisdictie, maar onder de bisschop van Utrecht. Hun huis, waartoe ook een kapel behoorde, lag bij de toenmalige Broedersteeg aan de Delftsevaart. De broeders wijdden zich aan het verplegen van zieken, in het bijzonder pestlijders en krankzinnigen. Dit aanvankelijk bij de zieken thuis. Later werden de besmettelijke zieken geconcentreerd aan de rand van de stad of zelfs daar buiten. Vanaf toen vond de verpleging daar plaats. Ook het afleggen en begraven van overleden pestslachtoffers behoorden tot de taak van de broeders. Bij bul van paus Pius II kregen de broeders in 1459 toestemming geloften af te leggen en een kloosterregel aan te nemen. Hierop traden ze toe tot de regel van Sint Augustinus. Bij vestiging in Rotterdam telde de gemeenschap vier broeders. In latere jaren zal dit aantal nooit veel zijn overschreden. Ondanks de ook in financieel opzicht over het algemeen tegemoetkomende houding van het stadsbestuur, die met name toe te schrijven was aan het nut dat de broeders met hun weinig benijdenswaardige werk aan de stad bewezen, raakte het convent in verval. Een verzoek aan het stadbestuur voor opnieuw hulp werd afgewezen met als reden dat eerder gedoneerde gelden niet goed besteed waren en de tucht binnen het convent veel te wensen overliet. De kapel was in 1565 dusdanig vervallen dat deze aan de stad verkocht werd. Dit met de toezegging van stad, dat op de fundamenten van deze kerk een nieuwe kerk gebouwd zou worden. Deze toezegging werd evenwel niet meer gestand gedaan. Nog tot 1584 bleven de kloostergebouwen van de broeders intact. De cellebroeders bleven daarna toen nog tientallen jaren de slachtoffers verplegen van de hevige pestepidemieën, die Rotterdam aan het einde van de 16e eeuw teisterden. In 1588 was het kloostergbouw als woning van een schoolmeester in gebruik. In 1592 werd het officieel als Latijnse school in gebruik genomen

In middeleeuwen zou in Roermond een gemeenschap van cellebroerders gevestigd zijn. Over of dit ook werkelijk het geval is geweest, bestaat onduidelijkheid

De eerste vermelding van de cellebroeders in Nijmegen dateert van 1412. Ze woonden toen in een huis bij de stadsmuur aan het eind van de Pikkegas, de tegenwoordige Pijkestraat. In 1466 verhuisden ze naar een pand halverwege de Hessenberg, met een uitgang aan de zijde van de Hezelstraat. Daar woonden zij tot 1480. Toen betrokken ze blijvend hun klooster op de hoek van de Hessenberg en de Pikkegas. De verzorging van zieken, waaraan de cellebroeders zich wijdden, kwam allengs steeds meer in het teken te staan van het verplegen van geesteszieken. Toen onmiddellijk na de Reductie van Nijmegen in 1591 de protestantse godsdienst werd ingevoerd, vervielen de fondsen, waarover de cellebroeders toen beschikten, aan de stad. De broeders mochten echter wel hun werk blijven doen