Zoeken in collecties

Van de orde der cellebroeders liggen de wortels vermoedelijk in het Duitse Rijnland, waar het zijn oorsprong vond in de laatmiddeleeuwse begardenbeweging en andere bewegingen die zich op min of meer semi-religieuze basis bezig hielden met apostolische taken. Een stichter en een stichtingsdatum zijn niet aan te wijzen. Vóór 1800 behoorden tot haar voornaamste taak, naast het verzorgen van pestlijders, het afleggen en begraven van doden, waarvoor ze in veel steden het alleenrecht verwierf. Met name vanaf de 18e eeuw nam de orde het verzorgen van geesteszieken op zich, dat toen tot haar belangrijkste taak ging behoren. Om vanaf de periode van de Zwarte Pest (1348-1352) aan de toen woedende pestepidemie het hoofd te bieden, gingen de cellebroeders zich hechter organiseren en in kloosters samenleven. Aangenomen wordt, dat de benaming cellebroeders toe te schrijven is aan het feit dat zij in cellen een afgezonderd leven leidden. Een andere verklaring is de afleiding van het Latijnse woord cella in de betekenis van grafkapel. De cellebroeders begeleidden de doden immers naar de cella, de laatste rustplaats. In 1472 werd de orde door paus Sixtus IV erkend. Vanaf toen legden ze de drie kloostergeloften af en volgden ze de regel van Augustinus. Cellebroeders werden na hun professie niet tot priester gewijd. Zielzorg en prediking rekenden ze dan ook niet tot hun taak. Hoewel ze inkomsten wisten te verwerven met bedelen, met de gelden verkregen voor hun diensten en ook wel met handwerk, waren zij toch in belangrijke mate aangewezen op subsidies, uitdelingen en schenkingen. Aan het eind 15e eeuw werden de cellebroeders naar hun schutpatroon, Alexius van Edessa, ook wel alexianen genoemd. In het huidige Nederland hebben de cellebroeders in de Middeleeuwen en in de 16e eeuw tot aan de Reformatie bestaan. Tegenwoordig zijn de alexianen gevestigd in Duitsland, België, Engeland, Ierland, de Filippijnen, Hongarije en de VS. In Nederland hadden ze van 1914 tot 1958 in Son een vestiging

Voortgekomen uit een sinds 1491 te Dendermonde in België bestaande congregatie voor ziekenverzorging. In 1862 kwam er een aftakking van de Zwartzusters Augustinessen van Dendermonde naar Delft waar zij het bekende Hippolytusgasthuis beheerden. Op 27 juni 1888 werd een eigen Hollandse congregatie gesticht. Het moederhuis en noviciaat is vanaf 1948 in Heemstede gevestigd

De oorsprong van de begijnen is onduidelijk. Over de naamsafleiding is veel gespeculeerd. Vanaf de 12e eeuw treft men ze aan. In Nederland zijn er vanaf de 13e eeuw begijnen. De begijnen waren ongetrouwde vrouwen en weduwen, die de geloften van gehoorzaamheid en kuisheid aflegden. Ze leidden een religieus leven zonder formeel religieuzen te zijn. Persoonlijk bezit was toegestaan. Vaak woonden ze bij melaatsenhuizen en ziekenhuizen. In vele plaatsen waren er begijnhoven. In Nederland waren er nog tot eind jaren tachtig van de 20e eeuw begijnen te Amsterdam (Begijnen van het H. Sacrament) en Breda

De Congregatie van de Broeders van Amsterdam werd in 1851 in Amsterdam gesticht door de priesters Petrus Johannes Hesseveld en Arnoldus Frentrop sj. Eerstgenoemde was rector van het St. Aloysiusgesticht in Amsterdam. Dit gesticht was opgericht door de Heerenvereeniging van Weldadigheid van de Allerheiligste Verlosser. President van deze vereniging was Frentrop, die zich van 1836 tot 1852 als priester in Amsterdam inzette voor zwerfkinderen. Het St. Aloysiusgesticht, dat aanvankelijk bestond uit een paar armelijke huisjes en een turfschuur, was een instelling voor de opvang van kansarme jongens, die (half)wees waren of door hun ouders aan hun lot waren overgelaten. Directe aanleiding voor het stichten van de congregatie was dat de broeders van Maastricht, die zich tot dan toe in het St. Aloysiusgesticht van de zorg hadden gekweten, hun werk daar beëindigden. De congregatie kreeg pas in 1855 haar definitieve naam: Congregatie van de Broeders van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten, die in de wandelgangen ook wel broeders van Amsterdam of, naar het blauwe koord om hun toog, broeders met de blauwe koorden genoemd werd. De congregatie legde zich aanvankelijk toe op opvang van en onderwijs -vooral beroepsonderwijs- aan kansarme jongens, dat zich later ook tot zeer moeilijk opvoedbare kinderen uitbreidde, terwijl justitiële kinderbescherming toen eveneens tot haar taak ging behoren. De congregatie, die een congregatie was van bisschoppelijk recht, werd aanvankelijk bestuurd door priester-directeuren, die het gezag van de bisschop van Haarlem vertegenwoordigden. Dit leidde ertoe, dat leden van de geestelijkheid in alle geledingen van organisaties doordrongen. Pas in 1925 mocht de congregatie voor het eerst een algemene overste uit haar midden benoemen. In 1852 vestigde de congregatie in de buurtschap Heibloem bij Heythuysen haar eerste communiteit buiten Amsterdam, gevolgd door een groot aantal vestigingen in Nederland en in een later stadium in Canada, China en Indonesië