Zoeken in collecties

Aan de Bagijnenstraat stond het oudste vrouwenklooster van Deventer. De eerste vermelding van dit klooster dateert uit 1306. Het convent, dat Oldeconvent genoemd werd, had de regel van de derde orde van Sint Franciscus aangenomen, zo blijkt uit een vermelding uit 1506. De zusters, die zich toelegden op de zorg voor zieken, gebrekkigen en ouderen, beschikten over een bierbrouwerij, een varkensstal en een bleekveld. Ook hadden ze een eigen begraafplaats. Door brandstichting ging het klooster in 1360 in vlammen op. Herbouw volgde toen. Een nieuw poortgebouw werd in 1503 gerealiseerd, terwijl in 1509 de kapel vernieuwd werd. In 1578 gaf de stad zich over aan de Staatse troepen. Een jaar later, in 1579, werden de kloostergebouwen tot weeshuis bestemd. De vier overgebleven nonnen, die alimentatie ontvingen, mochten er evenwel blijven wonen. Toen in 1592 de laatste zuster kwam te overlijden, kwam het gehele complex ter beschikking van het weeshuis

Toen Lebuïnus in 768 de IJssel overstak om de Saksen te bekeren, stichtte hij in Deventer een houten kerkje. Aan dit kerkje, dat door Liudger, nadat het tot tweemaal toe verwoest was, herbouwd werd, was een kanunnikenconvent verbonden. Daarheen verplaatste bisschop Odilbald in 879 zijn residentie, na bij de komst van de Noormannen eerst van Utrecht naar Sint Odiliënberg uitgeweken te zijn. Met hem moet toen een aantal kanunniken vanuit Sint Odiliënberg naar Deventer zijn overgekomen. Het was bisschop Balderik die kort na 925 de bisschopszetel naar Utrecht terugbracht. Waarschijnlijk is toen een groot deel van de kanunniken van Deventer naar Utrecht verhuisd, waar ze bij de Sint Salvatorkerk een nieuwe gemeenschap vormden. Deze gemeenschap bleef met de toen aanzienlijk gedecimeerde kanunnikengemeenschap in Deventer één kerk vormen en kende tot in het tweede kwart van de 11e eeuw daarmee een gemeenschappelijk goederenbezit. Tussen 1027 en circa 1040 werden de twee gemeenschappen gescheiden. Tevens werd een deel van de kanunniken van Utrecht naar Deventer overgeplaatst. Beide gemeenschappen telden vanaf toen elk 20 prebenden. Het initiatief tot deze scheiding wordt toegeschreven aan bisschop Bernold, die bij de plaats, waar voormelde kerkje van Lebuïnus stond, een basiliek liet bouwen. Aan deze basiliek, die de kern van de huidige Lebuïnuskerk vormt, werd het door bisschop Bernold tot zelfstandig kapittel verheven Deventer kanunnikengemeenschap verbonden, waarvan na de oprichting van het bisdom Deventer in 1559 de 20 prebenden tot 10 werden teruggebracht. Na de verovering in 1579 door de Staatsen was Deventer in 1587 weer in Spaanse handen geraakt. Aan de aanvallen van het leger van Prins Maurits kon het Spaanse garnizoen op den duur niet meer het hoofd bieden. De stad gaf zich in 1591 dan ook over aan de Staatse troepen. Er kwam toen een verbod op de openlijke uitoefening van de katholieke godsdienst. Dit nu betekende feitelijk het einde van het Deventer kapittel

Het in 1400 stichtte Johannes Brinckerinck een klooster, dat op een wat hoger gelegen oude rivierduin stond in een moerassig veengebied, dat Diepenveen heette. Dit gebied, dat op vijf kilometer ten noorden van Deventer lag, was door het Meester Geertshuis te Deventer gekocht om er de koeien te weiden. Naast Johannes Brinckerinck stond ook Zweder van Rechteren aan de basis van dit nieuwe klooster, waaraan zij in 1402 al haar bezittingen vermaakte. In 1402 verleende de bisschop van Utrecht, Frederik van Blankenheim, toestemming aan het klooster, dat aan Maria en aan Sint Agnes werd toegewijd, om de regel van Sint Augustinus te volgen. In 1408 werd het klooster besloten en werden de eerste acht zusters ingekleed. In 1412 werd het convent in het Kapittel van Windesheim geïncorporeerd. Ook werd er toen een priorin benoemd. Doordat statutair ook rijke vrouwen en weduwen tot het convent mochten worden toegelaten, waren veel zusters van adel of waren afkomstig uit de stedelijke patriciërslaag. Mede daardoor viel aan het convent menige schenking of erfenis ten deel, waardoor het al spoedig in goede doen verkeerde. Door het hoge niveau, waarop het geestelijk leven van de zusters zich bewoog, groeide het convent uit tot het modelklooster van de vrouwenbeweging van de Moderne Devotie. Het verleende zijn hulp voor het hervormen van in totaal zeventien kloosters in Nederlandse en Duitse gebieden. In 1578 werd het klooster door de Staatse troepen van graaf Rennenberg geplunderd en deels verwoest. Alleen delen van de kapel bleven staan. De zusters vonden eerst in het Meester Geertshuis en later in het Brandeshuis onderdak. In 1592 vervielen de kloostergoederen aan de stad Deventer. Uit de inkomsten van deze goederen ontvingen de overgebleven zusters tot hun dood alimentatie. Ze mochten echter geen novicen meer opnemen,

De regulieren van Albergen hadden een refugiehuis in Deventer. Dit huis lag in de Papenstraat naast het Buyskenshuis, een convent van zusters des gemenen levens. In 1548 kregen deze zusters van voornoemde regulieren hun pand in de Papenstraat in eeuwige erfpacht. Met voornoemd refugiehuis werd vervolgens tot het kloostercomplex van voornoemde zusters uitgebreid