Zoeken in collecties

Benedictus van Nursia (480-547), die beschouwd wordt als patriarch van het westerse monnikenleven, schreef een regel voor monniken die in eerste instantie bedoeld was voor de monniken van de Abdij van Monte Casino, waarvan hij abt was. Deze “Regula Benedicti “ vormt een handleiding waarin het geestelijke, sociale en materiële leven van de monniken geregeld is en dat gedragen wordt door drie pijlers: het gebed, de lezing en de arbeid. Doel is, dat de monnik als mens geleidelijk groeit tot innerlijke heelheid en tot het geluk om God boven alles en allen lief te hebben. De benedictijnse monnik legt drie geloften af: de gelofte van stabiliteit (het zich levenslang verbinden aan één vaste monnikengemeenschap), de gelofte van trouw aan een monastiek levensgedrag (het leiden van een celibatair leven zonder enig bezit) en de gelofte van gehoorzaamheid aan de kloosterregel (het gehoorzaam zijn aan de Regel van Benedictus). In de middeleeuwen werden binnen de grenzen van het huidige Nederland om en nabij de 25 benedictijnse kloosters gesticht. Op de huidige Sint Adelbertabdij in Egmond na, die feitelijk de heroprichting vormt van het daar in het midden van de 10e-eeuw gestichte benedictijnenklooster, zijn al deze klooster opgeheven, het overgrote deel ten tijde van de Reformatie. Aan het begin van de 20e-eeuw vestigden zich vanuit Frankrijk, vanwege het antiklerikale beleid daar, weer benedictijnen in Nederland en wel het eerst in Oosterhout. Vanuit de daar gestichte Sint Paulusabdij werd de Sint Adelbertabdij in Egmond, de Sint Willibrordsabdij bij Doetinchem en de abdij Sint Benedictusberg te Lemiers (Vaals) gesticht

De oorsprong van de begijnen is onduidelijk. Over de naamsafleiding is veel gespeculeerd. Vanaf de 12e eeuw treft men ze aan. In Nederland zijn er vanaf de 13e eeuw begijnen. De begijnen waren ongetrouwde vrouwen en weduwen, die de geloften van gehoorzaamheid en kuisheid aflegden. Ze leidden een religieus leven zonder formeel religieuzen te zijn. Persoonlijk bezit was toegestaan. Vaak woonden ze bij melaatsenhuizen en ziekenhuizen. In vele plaatsen waren er begijnhoven. In Nederland waren er nog tot eind jaren tachtig van de 20e eeuw begijnen te Amsterdam (Begijnen van het H. Sacrament) en Breda

De begarden, de mannelijke tegenhangers van de begijnen, maakten deel uit van de semi-religieuze leefgemeenschappen binnen de Rooms-Katholieke kerk. De begardenbeweging ontstond waarschijnlijk in Vlaanderen in de eerste helft van de dertiende eeuw. Een eventuele stichter wordt niet vermeld. Aanvankelijk leefden de begarden verspreid onder de stedelijke bevolking. Later verenigden zij zich in vrije genootschappen en tegen het einde van de 13de eeuw gingen sommige begarden samenwonen in conventen of godshuizen. De begarden waren hoofdzakelijk handarbeiders, vooral wevers. Dit bracht hen soms in conflict met de middeleeuwse ambachten van wevers. De begarden legden geen eeuwige geloften af, maar uitsluitend tijdelijke, meestal jaarlijkse, die zich beperkten tot de geloften van kuisheid en gehoorzaamheid. Ook volgden hun gemeenschappen geen door de Kerk erkende kloosterregel en waren dan ook vanuit kerkelijk perspectief gezien aan te merken als lekengemeenschappen en hun eventuele organisaties als lekenorden. De kerkelijke overheid kon slechts weinig invloed uitoefenen op het doen en laten van de begarden, die soms opvattingen over geloofsartikelen en de sacramenten erop nahielden die haaks stonden op die van de Kerk. Vanaf 1290 werden de begarden, evenals de begijnen, verdacht gemaakt, beschuldigd van ketterij en soms zelfs hiervoor vervolgd en ter dood veroordeeld. In 1312 vaardigde het Concilie van Vienne het verbod op de begardenbroederschappen uit. Op straffe van excommunicatie werd de levensstaat van de begarden verboden en afgeschaft. Dit belette niet dat de begarden, vooral in de Nederlanden, bleven bestaan, omdat ze zich expliciet onder het gezag van de Kerk plaatsten. In de loop van de veertiende en vijftiende eeuw verdwenen ze echter. Wat van hun communauteiten overbleef, evolueerde tot afdelingen van de derde orde bij sommige bedelorden, voornamelijk bij de franciscanen. In Nederland vond men begardenkloosters in Maastricht, Roermond en ’s-Hertogenbosch

De congregatie heeft de zelfde oorsprong als de Barmhartige Zusters van de H. Carolus Borromeus (Z008) maar is rechtreeks vanuit Frankrijk in Budel overgekomen