Zoeken in collecties

Aan het eind van de 10e eeuw stichtte graaf Ansfried van Teisterbant, de latere bisschop van Utrecht, de abdij van Thorn. Zijn echtgenote gravin Hereswint van Strijen speelde een actieve rol bij de stichting. Zij schonk aan de abdij diverse goederen uit haar eigen erfgoed, waaronder bezittingen in West-Brabant. Hun dochter Benedicta werd de eerste abdis. Aanvankelijk leefden de religieuze vrouwen van deze abdij vermoedelijk volgens de regel van Sint Benedictus. Voor de kerkelijke diensten en de zielzorg waren enige priesters aan de abdij verbonden. In de 12e of 13e eeuw werd het klooster tot een wereldlijk stift omgevormd. De meeste stiftsdames, die als kanunnikes tot het Thornse stift toegelaten werden, kwamen uit hoogadellijke kringen. De kanunnikessen, wier aantal meestal niet meer dan twintig bedroeg, hoefden op de abdis na, geen bindende kloostergelofte af te leggen. Voorts genoten zij eigen inkomsten (prebendes) afkomstig uit de opbrengsten van de goederen van de abdij, bezaten ze veelal eigen huizen, gelegen rond het abdijcomplex, en hadden ze persoonlijke bezittingen. In de 14e eeuw verkreeg Thorn rijksvrijheid. Ten laatste in 1310 werd de abdis soeverein vorstin; deze status werd vastgelegd in 1348. De voogdijschap van de graaf van Gelre over de abdij werd rond deze tijd opgeheven en mocht de abdij zich vanaf 1497 officieel een wereldlijk stift noemen. In het begin van de 16e eeuw werd Thorn erkend als vorstendom binnen het Duitse Rijk en mocht de abdis zetelen in de Rijksdag. Ook bezat de abdis de hoge heerlijkheid of bloedban, wat inhield dat zij de doodstraf kon opleggen en laten uitvoeren. Tot de komst van de Fransen wist Thorn onafhankelijk te blijven. In 1795 werd het net als de Zuidelijke Nederlanden opgenomen in het Franse departement van de Beneden-Maas. In 1797 werd de abdij formeel opgeheven. Bijna alle gebouwen werden gesloopt, alleen de abdijkerk wist men voor afbraak te behoeden. Ook de woningen waarin de stiftsdames woonden, bleven behouden

Zie onder mannenkloosters: ME-P003-097

Zie onder mannenkloosters: ME-P003-096

Het rond 700 te Susteren gesticht klooster, waarvan de Utrechtse bisschop Willibrord de eerste abt was en dat een op de regel van Sint Benedictus geschoeid kapittel betrof, zou in 882 door de noormannen verwoest zijn. Uit een oorkonde van 891 blijkt, dat in dat jaar het klooster weer hersteld werd. Toen bevolkten nonnen, die volgens de regel van de Sint Benedictus leefden, het klooster. Bij voormelde oorkonde schonk keizer Arnulf van Karinthië (845-899) het klooster aan de kunstenaar-monnik Siginand, die in de abdij van Prüm verbleef. Enkele jaren later schonk Siginand op zijn beurt het klooster aan de abdij van Prüm, zich het levenslang bezit hiervan voorbehoudend. Koning Swentibold (870/871-900), de onechte zoon van keizer Arnulf, bevestigde deze schenking in 895. Karel de Eenvoudige deed in 916 hetzelfde. Drie dochters van koning Swentibold leefden in de Susterse abdij, waarvan één slechts voor kortere tijd. De leiding van de abdij berustte toen bij Amelberga, de eerste abdis, die in de abdijkerk werd begraven en als heilige vereerd werd. Lange tijd zijn er geen geschreven bronnen meer van en over de abdij voorhanden. Pas in 1312 werd de abdij weer in een akte vermeld, waaruit bleek dat de benedictinessenabdij toen feitelijk als een stift van seculiere kanunnikessen fungeerde. Wanneer de omzetting naar een stift heeft plaatsgevonden, is evenwel niet na te gaan. Het stift liet uitsluitend dames van adel toe, die geen kloostergelofte behoefden af te leggen, persoonlijke bezittingen mochten hebben en meer vrijheid hadden dan nonnen. In 1802, na de inlijving van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek, werd het stift bij arrest van de Franse overheid opgeheven. De meeste stiftsdames waren Susteren al sinds 1794 ontvlucht om er nooit meer terug te keren. Van de middeleeuwse abdij resteert thans nog de in de dorpskern van Susteren gelegen kerk. Deze kerk, die vanaf 1780 ook als parochiekerk fungeerde, werd in de 19e eeuw aan de heilige Amelberga toegewijd