Zoeken in collecties

Op het zijden kelkvelum staat een gelijkarmig kruis in gouddraad centraal, de voor de Orde der Kruisheren kenmerkende kruisvorm. Ornamenten in de vorm van vazen, bladerbossen, bloemen en vruchten,zijn rondom dit kruis geborduurd. Ditvoor de renaissance typerende rankwerkis geborduurd in lazuursteek en steelsteek: bij de eerste zijn draden naast elkaar gelegd en op afstand met kleine steekjes vastgezet, de andere is een borduursteek voor lijnversieringen en de omranding van beeldelementen. De medaillons zijn uitgevoerdin broderie-mi pleine, contouren van gouddraad, opgevuld met gekleurde zijden borduurgarens. Binnen een lauwerkrans zit de gekroonde Maria op een gouden troon, met het Kind op haar schoot. Binnen het andere ereloof staat de verrezen Christusmet het kruis tegen zijn linkerschouder. Bij de aanvang van de eredienst droeg de priester de kelk, bedekt onder dit velum,naar het altaar.Maria en het Kind waren dan in het zicht. Zo bleef dit staan gedurende de dienst van het woord. Aan het beginvan de eucharistieviering waarbij de kelk werd gebruikt als houder voor de wijn (het bloed van Christus),vond de onthulling van de kelk plaats. Aan het eind van de dienst werd de kelk weer met het velum bedekt en droeg de priester droeg deze weer naar de sacristie, met de voorstelling van de verrezen Heer in het zicht. In de eerste helft van de zestiende eeuw kwam het kelkvelum langzamerhand in gebruik. Officieel werd het voorgeschreven in het derde kwart van die eeuw, de tijd van het Concilie van Trente (1545-1563). Als antwoord op de reformatie werd de triomferende kerk gepropageerd. Vorstelijke pracht in de paramenten ging hieraan gepaard. Rond 1560 werd deze bedekking van kelk en pateen ingesteld, de officiële datum van invoering was de heruitgave van het Romeins missaal in 1570. Het gebruik van het kelkvelum werd - in Nederland - afgeschaft na het Tweede Vaticaans Concilie 1962-1965