Mijn Studiezaal (inloggen)VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ag0073 Schilderij met afbeelding van de Genadestoel
Toelichting:
Onder een stralenkrans waarin de Geestesduif zweeft, troont God de Vader, gekleed in priesterlijk gewaad en gekroond met een tiara. Hij kijkt met compassie naar het lichaam van de gestorven Christus, zijn Zoon. Engelen flankeren hen, enkele houden de mantel van God de Vader op, anderen ondersteunen Christus, weer anderen dragen de Arma Christi of zijn in aanbidding weergegeven. Het paneeltje werd geschilderd naar het voorbeeld van een houtsnede van Albrecht Dürer uit 1511.
Het woord ‘genadestoel’ stamt uit de bijbelvertaling van Luther en is van toepassing op de uitbeelding van de Drie-eenheid op deze wijze, waarop God zijn gestorven Zoon aan de beschouwer toont. De uitbeelding van de Drie-eenheid als drie afzonderlijke menselijke figuren, ontwikkelde zich uit het oudtestamentische verhaal van de drie mannen die Abraham bezochten, soms weergegeven als drie engelen aan zijn tafel. Zij konden de eucharistieviering verbeelden, het mysterium fidei. De kerk stond echter alleen de uitbeelding van de Drieenheid in drie personen toe op de wijze van de Genadestoel. In het klooster St. Agatha schilderde kruisheer Johannes van Deventer in zijn grote Graduale, die hij voltooide in 1529, de Genadestoel aan het begin van de gezangen van Drievuldigheidszondag. Het is niet onmogelijk dat hij zich daarbij liet inspireren door het hier getoonde paneeltje
Het woord ‘genadestoel’ stamt uit de bijbelvertaling van Luther en is van toepassing op de uitbeelding van de Drie-eenheid op deze wijze, waarop God zijn gestorven Zoon aan de beschouwer toont. De uitbeelding van de Drie-eenheid als drie afzonderlijke menselijke figuren, ontwikkelde zich uit het oudtestamentische verhaal van de drie mannen die Abraham bezochten, soms weergegeven als drie engelen aan zijn tafel. Zij konden de eucharistieviering verbeelden, het mysterium fidei. De kerk stond echter alleen de uitbeelding van de Drieenheid in drie personen toe op de wijze van de Genadestoel. In het klooster St. Agatha schilderde kruisheer Johannes van Deventer in zijn grote Graduale, die hij voltooide in 1529, de Genadestoel aan het begin van de gezangen van Drievuldigheidszondag. Het is niet onmogelijk dat hij zich daarbij liet inspireren door het hier getoonde paneeltje
Datering:
1550-1600
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
Kopie naar Albrecht Dürer
Plaats vervaardiging:
Noordelijke Nederlanden
Materiaal/techniek:
Olieverf op paneel
Lengte in cm:
57
Breedte in cm:
40,5
Hoogte in cm:
Lijst 69,6 x 53,7 cm
Opmerkingen:
Kopie naar een houtsnede van Albrecht Dürer (Neurenberg 1471-1528) uit 1511. Aan de onderzijde van deze houtsnede (39,2 x 28,4 cm) zijn in tegenstelling tot dit paneel vier koppen aanwezig, blazende vanonder een wolkendek (de vier windstreken?). De Geestesduif is op het paneel in een cirkelvormige stralenkrans weergegeven, passend in de getoogde lijst; de prent van Dürer daarentegen is recht afgesneden.
Genoemde houtsnede uit 1511 vormt zowel wat betreft vorm als inhoud een hoogtepunt in het oeuvre van Dürer; deze kan worden beschouwd als de belangrijkste Duitse schilder en graficus (houtsnede, gravure) van de vroege renaissance.
In Rijksmuseum het Catharijneconvent bevindt zich eveneens een kopie van Dürers Genadestoel. Ze is afkomstig uit het Aartsbisschoppelijk Museum en is door een Utrechts meester vervaardigd in de zestiende eeuw (J.J.M. Timmers, Symboliek en Iconographie der Christelijke Kunst, Roermond/Maaseik 1947, afb.1). Ook hier ontbreken de blazende koppen. Evenals de houtsnede is dit schilderij aan de bovenzijde recht afgesneden.
Hermans vermeldt dat het paneel behoort tot de School van de Gebroeders van Eyck. Voorts veronderstelt hij, op grond van de vorm van het paneel, dat het ooit beschilderde zijluiken heeft gehad. Aanzetten voor zijluiken zijn niet aanwezig
Genoemde houtsnede uit 1511 vormt zowel wat betreft vorm als inhoud een hoogtepunt in het oeuvre van Dürer; deze kan worden beschouwd als de belangrijkste Duitse schilder en graficus (houtsnede, gravure) van de vroege renaissance.
In Rijksmuseum het Catharijneconvent bevindt zich eveneens een kopie van Dürers Genadestoel. Ze is afkomstig uit het Aartsbisschoppelijk Museum en is door een Utrechts meester vervaardigd in de zestiende eeuw (J.J.M. Timmers, Symboliek en Iconographie der Christelijke Kunst, Roermond/Maaseik 1947, afb.1). Ook hier ontbreken de blazende koppen. Evenals de houtsnede is dit schilderij aan de bovenzijde recht afgesneden.
Hermans vermeldt dat het paneel behoort tot de School van de Gebroeders van Eyck. Voorts veronderstelt hij, op grond van de vorm van het paneel, dat het ooit beschilderde zijluiken heeft gehad. Aanzetten voor zijluiken zijn niet aanwezig
Documentatie:
Literatuur: M. Beilmann-Schöner, Mieke M. van Zanten e.a., "In Cruce Salus. 800 Jahre Klosterleben. Das Kulturerbe der Kreuzherren in Westeuropa", tentoonstellingscatalogus (D/NL), Bentlage 2010, p. 303; "Inventarisatie-rapport Klooster St. Agatha", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 73; C.R. Hermans, “Annales canonicorum regularium S. Augustini, Ordinis S. Crucis”, Deel I-III (Silvae-ducis 1858) (2), p 203, nr. 21; ] F.G.L. van der Meer, “Kunstschatten uit Kempische abdijen”, tentoonstellingscatalogus Hilvarenbeek 1961, Raadhuis (Hilvarenbeek 1961), cat. nr. 19; "750 jaar Orde van het Heilig Kruis 1211-1961: pretiosa uit haar oude kloosters”, tentoonstellingscatalogus Amersfoort 1961, Museum Flehite, (Amersfoort 1961), cat. nr. 24 (ca.1520); “St. Agatha verwelkomt Gelre”, tentoonstellingscatalogus St. Agatha 1962 (St. Agatha 1962), nr. 28; “Uit Brabant's kerkelijke verzamelingen", tentoonstellingscatalogus ’s-Hertogenbosch 1963, Centraal Noord-Brabants Museum, ( 's-Hertogenbosch 1963), p.16, cat. nr. 24 (ca.1520); L.P.M.J. Heere, “600 jaar Sint Agatha”, tentoonstellingscatalogus Sint Agatha 1971, Gemeentehuis Cuyk (Sint Agatha 1971), cat. nr. 25 (midden XVI); J.C.T.M. van Laarhoven, “Kloosters in Brabant”, tentoonstellingscatalogus ’s-Hertogenbosch 1977, Noordbrabants Museum ( 's-Hertogenbosch 1977), p. 27 (afb.), p. 29, cat. nr. 27 (XVIb); Peter Strieder e.a., "Dürer" (Antwerpen 1982), p. 285, nr. 376, p. 284 (afb.)
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
Bestanden
laatste wijziging 07-07-2022
1 gedigitaliseerd
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ag0126 Schilderij met de buste van een man
Toelichting:
Buste van man, het hoofd en profil naar links. Baard- en snorloos, rode neus en geopende mond. Gekleed in witte blouse en donkere jas. Op het hoofd een hoed met omgeslagen rand
Datering:
1600-1700
Deelcollectie:
Kruisheren
Lengte in cm:
8,1
Breedte in cm:
7,3
Hoogte in cm:
lijst 10,4 x 10,4 cm
Opmerkingen:
Op de achterzijde van de lijst staat geschreven "Joe[...]nis W(?)illemen"
Documentatie:
"Inventarisatie-rapport Klooster St. Agatha", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 126
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 07-07-2022
1 gedigitaliseerd
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ag0142 Schilderij met een allegorie op de schilderkunst
Toelichting:
Een vrouw zittend met de rug naar de beschouwer, driekwart omgewend, houdt de blik gericht op een frontaal staande, gesluierde figuur met een hoog hoofddeksel, geheel links in het beeldvlak. In de linkerhand heeft ze een palet met penselen. Haar rechterhand rust op de schouder van een naakte genius, die pathetisch naar haar opziet. Hij houdt zijn linkerhand op haar linkerarm en gebaart met de andere hand in de richting van de staande figuur. Deze draagt op de rechterhand een bol, op de linkerhand een niet geïdentificeerd voorwerp. Achter de vrouw en de genius staat een schildersezel opgesteld. Zwart gelakt lijstje met tweemaal hol gewelfde rand en een afzonderlijk aangebracht, goudkleurig binnenlijstje
Datering:
1700-1800
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
Ongesigneerd
Materiaal/techniek:
Olieverf op koper
Lengte in cm:
10,3, ovaal plaatje
Breedte in cm:
7,7
Opmerkingen:
De voorstelling is geschilderd op de achterkant van een koperplaatje waarop de gegraveerde tekst in spiegelschrift "I.B.T. / THEOSOPHISCHE / Send-Schreibens / Amsterdam / beij / Henrico Betkio / 1658". Voorts staat aan de onderzijde "Nicht im / Alten Wesen des Buchstabens / Sondern im / Neuen Wesen des Geistes / Rom. 7: 5.6". Aan weerszijden van de titel een zuil, op de basementen waarvan respectievelijk de letter 'T' en de 'Y'. De zuil met de letter T is omwonden met een bladertak, die met de letter Y met een tekstbanderol "Geist / nicht den / Dämplet (?)". Op het kapiteel van de eerst genoemde zuil staat een ark (?), op de andere een stad (?). Geheel boven een duif waarvan stralen uitgaan.
De gravure is de titelpagina van een theosofisch geschrift uit 1658. Over de auteur geen gegevens in de beschikbare literatuur aangetroffen.
Voor het schilderen op koper, zie onder inv.nr. Ag/0118
De gravure is de titelpagina van een theosofisch geschrift uit 1658. Over de auteur geen gegevens in de beschikbare literatuur aangetroffen.
Voor het schilderen op koper, zie onder inv.nr. Ag/0118
Documentatie:
"Inventarisatie-rapport Klooster St. Agatha", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 142
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 07-07-2022
1 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ud0082 Schilderij met winterlandschap
Toelichting:
Paneel A linksonder gesigneerd "A.D. Hilleveld". Paneel B linksonder gesigneerd en gedateerd "a.d. hilleveld f 76". A. Rivierlandschap in de winter: op het ijs schaatsers en andere figuren en een slee waarop bussels hout worden vervoerd, een boot op de oever. Landschap met twee molens en huizen. Donkere wolkenlucht. B. Rivierlandschap in de zomer: op de rivier een zeilboot, op de linkeroever een zandpad waarop een figuur met een korf aan de arm, aan de waterkant een visser met twee kinderen. Aan het water een boerenhoeve met enige figuren en op de achtergrond een molen. Een kerktoren en enige huizen op de horizon. Bewolkte hemel. Panelen in hol gewelfde, geprofileerde, houten lijsten
Datering:
1876
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
A.D. Hilleveld
Materiaal/techniek:
Olieverf op paneel
Lengte in cm:
Dagmaat 18,5 x 28,3 cm, lijst 26,3 x 36
Opmerkingen:
Het rivierlandschap in de zomer is in 2002 (?) uit het klooster in Uden gestolen. Bijzonderheden: Adrianus David Hilleveld, geboren te Amsterdam in 1838. Vóór 1863 heeft hij zich te Rotterdam gevestigd, hij was in 1860 werkzaam te Utrecht. Leerling van Valentijn Bing en daarna van Abraham Hulk. Hij schilderde hoofdzakelijk zee- en strandgezichten. Werk van hem op tentoonstellingen in Amsterdam, Den Haag en Leeuwarden (landschappen, strandgezichten, woelige zeeën en riviergezichten)
Documentatie:
Literatuur: "Inventarisatie-rapport Kruisherenklooster te Uden", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 82; P. A. Scheen, “Lexikon Nederlandse Beeldende Kunstenaars 1750-1950,” Deel A-L, 's-Gravenhage 1969, Deel M-Z ('s-Gravenhage 1970, p. 483
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 07-07-2022
1 gedigitaliseerd
