Mijn Studiezaal (inloggen)VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ag0101 Schilderij van de vrijkoop van de Christenslaven
Toelichting:
Op een hemeltroon zit God de Vader met een hemelglobe die zijn almacht verbeeldt. Naast hem zit de verrezen Christus met het kruis. Tussen hen in zweeft de Geestesduif. Onder deze Drie-eenheid delen drie engeltjes scapulieren uit; het blauwwitte kruis hierop verwijst naar de orde der Trinitariërs, die als voornaamste opdracht had de gevangen christenslaven vrij te kopen uit de handen van zeepiraten en Moren. Op het onderste register bevindt zich een aantal van deze christenslaven. Een van de twee Trinitariërs op de voorgrond overhandigt geld aan een Moor. Linksonder voeren de Trinitariërs de bevrijde gevangenen weg. Rechtsonder bidt een reeds bevrijde gevangene met scapulier en een nog aan handen en voeten geboeide gevangene, een ander reikt naar de scapulieren die vanuit de hemel worden uitgereikt. Over de broederschappen tot bevrijding van de christenslaven, zie Opmerkingen
Datering:
1700-1800
Deelcollectie:
Kruisheren
Plaats vervaardiging:
Brabant
Materiaal/techniek:
Olieverf op linnen
Lengte in cm:
106
Breedte in cm:
73,5
Hoogte in cm:
Lijst 119,5 x 85,5 cm
Opmerkingen:
Tot de vele broederschappen die in de kruisherenkloosters werden opgericht behoorden die, welke tot doel hadden de door de Turken en Moren gevangengenomen christenen vrij te kopen. De veroveringsdrang door de Turken in Oost-Europa beangstigde de mensen zeer. In 1528 en 1683 belegerden de Ottomanen Wenen, in het derde kwart van de 17e eeuw voerden de Turken oorlog tegen Venetië en Oostenrijk en delen van Oost-Europa kwamen onder Islamitisch bewind. In 1683 maakte de Poolse koning Jan II een eind aan de opmars, maar de schrik bleef nog lang hangen. Deze sfeer in de tweede helft van de zeventiende eeuw was een goede voedingsbodem voor de genoemde broederschappen. Al sinds 1200 bestonden deze broederschappen binnen de Orde der Trinitariërs, reguliere kanunniken die zich vooral op deze bevrijdingen richtten. Nu gebeurde dit ook in andere orden. Aan de Algerijnse en Turkse zeepiraten die de door hen gevangen genomen christenen voor zich lieten werken als slaven, moesten hoge losgelden worden betaald. In 1645 richtten de kruisheren in Venlo een broederschap op van de Vergaderinge ofte Broederschap der alder H. Dryvuldigheyt ende des H. Kruys, waarin de devotie tot het kruis werd verenigd met het doel de christenslaven te bevrijden. De kruisherenkloosters in Maaseik, Hasselt, Roermond, Venlo, St. Agatha en Ehrenstein volgden de voorbeelden van Venlo en Maaseik en werden de broederschappen opgericht. In klooster St. Agatha richtte prior W. Penecamp (1687-1719) in het jaar 1689 de "Aartsbroederschap op van het scapulier van de Allerheiligste Drievuldigheid en van de Heilige maagd Moeder van Remedie tot verlossing van de gevangen Christenslaven". De Aartsbroederschap werd opnieuw opgericht in 1718. . Van prior Penecamp wordt in het klooster een geschilderd portret bewaard uit 1689 (zie VW-P017-Ag0158)
Documentatie:
Literatuur: M. Beilmann-Schöner, Mieke M. van Zanten e.a., "In Cruce Salus. 800 Jahre Klosterleben. Das Kulturerbe der Kreuzherren in Westeuropa", tentoonstellingscatalogus (D/NL), Bentlage 2010, p. 324; "Inventarisatie-rapport Klooster St. Agatha", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 101; C.R. Hermans, “Annales canonicorum regularium S. Augustini, Ordinis S. Crucis”, Deel I-III (Silvae-ducis 1858), I (2), p. 121-122, III p. 428; L.C.B.M. van Liebergen red, “'waer een paradis". Kloosterleven in Brabant na de Reformatie”, tentoonstellingscatalogus Uden 1987, Museum voor Religieuze Kunst (Uden 1987), p. 127, nr. 5, afb. 130 (gedateerd: 1689)
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
Bestanden
laatste wijziging 31-03-2023
1 gedigitaliseerd
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ud0085 Schilderij van het Wonderkruis
Toelichting:
Het 'Wonderkruis' (zie inv. nr. Ag/0051) tegen een rode achtergrond, binnen een imitatie ajour houten omlijsting op blauwgrijs fond, gevormd door takken met doornen en distels, waarin de Arma Christi zijn verwerkt. Links, van onder naar boven: dobbelstenen, geselpaal met twee geselwerktuigen, een kraaiende haan (op de geselzuil), een ladder waaraan opgehangen een hamer, nijptang en rietstengel met spons. Rechts, van onder naar boven: geldbuidel, geopende lantaarn, de doek van Veronica, een kan, elkaar kruisende rietstok en lans, op de kruising drie nagels. Aan de bovenzijde een om de lans en hysopstengel gewonden tekstbanderol "Als een wortel uit dorre aarde: gedaante en schoonheid heeft hij niet". Geheel boven een wapenschild met het Kruisherenkruis. Aan de onderzijde op een imitatie houten cartouche "WONDERKRUIS / bij de Eerw. Kruisheeren te Uden". Achter glas, in een zwart gelakte, geprofileerde lijst met zilverkleurige binnenrand
Datering:
ca. 1900
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
Anoniem
Lengte in cm:
35
Breedte in cm:
20
Documentatie:
Literatuur: "Inventarisatie-rapport Kruisherenklooster te Uden", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 85
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 21-02-2023
1 gedigitaliseerd
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ud0089 Schilderij van het voormalige kruisherenklooster te Uden
Toelichting:
Het voormalige kruisherenklooster te Uden, gezien vanuit het noordoosten. Achter de kapel de ca.1700 voltooide vleugel van het klooster. Links van het complex de schoorsteen van bierbrouwerij Schuurmans. Op de voorgrond een begroeid veld met heg, waarin een grote toegangspoort. In het veld een gemetseld verhoog. Op de zandweg een man met een door een paard getrokken huifkar, een lezende (brevier biddende ?) Kruisheer en een vrouw met witte muts
Deelcollectie:
Kruisheren
Vervaardiger:
J. Bakx
Materiaal/techniek:
Aquarel: waterverf, papier
Lengte in cm:
58,5
Breedte in cm:
33,5
Documentatie:
Literatuur:"Inventarisatie-rapport Kruisherenklooster te Uden", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 89
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 13-10-2022
1 gedigitaliseerd
VW-P017 Voorwerpen Kruisheren
VW-P017-Ag0125 Schilderij van mannenhoofd
Toelichting:
Kop van man, en profil naar links, met rode neus, snor en baard. Op het hoofd een hoed met omgeslagen rand met twee veren
Datering:
1600-1700
Deelcollectie:
Kruisheren
Materiaal/techniek:
Olieverf op paneel; XVII.
Lengte in cm:
8,2
Breedte in cm:
8,1
Opmerkingen:
Opmerkingen: Op de achterzijde van lijst geschreven "Jan van L(R?)ijssel"
Documentatie:
"Inventarisatie-rapport Klooster St. Agatha", Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN), 2 delen: tekst en foto's, 1996, inv. nr. 125
Trefwoorden:
Organisatietrefwoorden:
laatste wijziging 07-07-2022
1 gedigitaliseerd
