Zoeken in collecties

Aan de voorzijde van de bef is het onderste deel van de kap vastgemaakt. De bef wordt om de hals vastgezet met twee bandjes en vervolgens wordt het deel van de kap met twee bandjes op het achterhoofd en twee bandjes bovenop het hoofd vastgemaakt. Vanaf 1952 worden de bef en de kap los van elkaar gedragen.

Dit bestek werd gebruikt voor de middagmaaltijd. Verder lag er een stukje papier - krant of gebruikt schoolschrift - bij en had iedere zuster een klein busje van het merk 'Droste Cacao' staan. In het busje zat wit zand voor het schuren van de ijzeren vork met behulp van het stukje papier. Vóór het gebruik van een dergelijk busje was het gewoon het zand van de vloer, die bedekt was met een laagje wit zand, te gebruiken. De lepel werd na het eten door het water in de pint gehaald en afgedroogd met het servet. Het servet diende tevens als tafelkleed. De messen werden, evenals de pinten en borden, opgehaald en afgewassen. Na de maaltijd rolde men de lepel en vork in het servet, die vervolgens in een genummerde servetring werd gestoken. Het geheel werd dan in het persoonlijke laatje van iedere zuster, dat gesitueerd was in de tafels, gelegd. Iedere zuster had een eigen plaats aan de tafel (in de volgorde van de dag van intrede) en iedere tafel had dus zoveel laatjes als dat er zusters plaats aan konden nemen. In 1950 werden de houten lepels vervangen door roestvrije en vlekvrije lepels. Op de voorzijde van de steel van de vork staat een merkje in de vorm van een schoppen. Op één zijde van het lemmet van het mes staat 'inoxydable'.

Lage kandelaar met een schotelvormige voet voorzien van een oortje als handvat. Gebruikt op de slaapzalen van het internaat te Veghel, toen deze nog cellen hadden. Een zuster had een blaker met kaars die zij gebruikte als alle lichten gedoofd waren en zij zelf naar bed gingen.

Stapelbare houten kistjes (met daarin houtblokjes in verschillende vormen, hoogtes en diktes) en bouwplanken op verrijdbaar plateau met vier wieltjes. De blokkenwagen is als lesmateriaal ontworpen door zuster Virginie Meesters (1917-2014). Voor de kleuters op de bewaarscholen van de zusters Franciscanessen van Veghel ontwikkelde zij spelmateriaal om kinderen wiskundige vormen (rechthoeken, cilinders, driehoeken) te leren. Deze elementenset (verder bestaande uit: vierkantmozaïek, ruitmozaïek en plakmozaïek), VM-set geheten, naar Virginie Meesters, is later op de markt gebracht door uitgeverij Vermande in IJmuiden. Zuster Virginie vroeg in 1972 met succes octrooi aan bij de Octrooiraad om haar ontwerp te beschermen. De opbrengst van haar geesteskind (tot 1982 ca. zestigduizend gulden) bestemde zuster Virginie voor het missiewerk van de Franciscanessen van Veghel in Indonesië (Kalimantan) en de Filippijnen.

De daagse maaltijd bestond uit soep, hoofdmaaltijd, later aangevuld met een nagerecht. De gerechten werden vanaf een aparte dientafel opgeschept en op toerbeurt rondgebracht door een jonge zuster. In een rondzendbrief van 20 juni 1957 speciaal voor de oversten staat: 'Voor moeder. De voorraad bruine bordjes in het moederhuis is op. Voortaan zullen we nu gewone diepe borden gebruiken. U kunt deze bestellen bij: Van Zwanenburg N.V. Rotterdam of bij de vertegenwoordiger: de heer A.J. van de Heuvel, Prins Hendrikstraat 2 te Aalst bij Eindhoven. U vraagt dan naar: witte diepe borden Mosa K. 1. Om de eenheid te bewaren wilt U wel van deze borden bestellen, wanneer U die nodig hebt'. In de kroniek van het huis te Babberich stond: 'Vanaf 1 mei 1957 kregen de zusters i.p.v. bruine bordjes voor het middagmaal, diepe borden. De vlees-, groenten- en aardappelschalen werden vervangen door het "duurzame Zilmeta" waarin het eten langer warm bleef'.

De congregatie van de Franciscanessen van Veghel liet de briefopener maken als relatiegeschenk bij haar 150-jarig bestaan.

Rond plankje voor het ontbijt en het souper. Genummerd met het witgekleurde cijfer '2'. Dan werd de tafel gedekt met dit plankje om brood op te leggen en te snijden. Iedere zuster kreeg 's morgens en 's avonds drie belegde sneeën brood op haar genummerde plankje. Op gewone dagen was de koffie die de zusters kregen al voorzien van melk en op hoge feestdagen was ook de suiker voorzien. Als zusters nog een snee brood wensten, konden ze dat geknield aan de overste vragen met de woorden: 'Moeder, mag ik ter liefde Gods nog een sneetje brood?' Zusters kregen daar altijd toestemming voor. Van slechte eters werd verwacht dat zij ook de drie sneetjes brood opaten. Sommige zusters waren goed in het achterhouden van één of twee sneetjes brood. Na de maaltijd werden de plankjes met een vochtige doek of een klein handvegertje afgepoetst en op nummer (nummer 1 bovenaan) in de kast gelegd. In de overstenvergadering van 3 mei 1950 wordt genotuleerd: 'In het moederhuis blijkt het noodzakelijk om de oude plankjes die versleten zijn te vernieuwen. Uit hygiënisch oogpunt wordt er ernstig over gedacht bordjes in te voeren'. In de vergadering van 6 augustus 1950 staat bij punt 8: 'De plankjes zullen vervangen worden door bordjes'.

Zelfgemaakte canastaborden. Twee pinnetjes van ijzerdraad zijn met een touwtje aan de onderkant aan de borden bevestigd. De pinnetjes kunnen in de gaatjes boven de getallen op het bord worden gestoken om de score voor iedere speler bij te houden. Aan de achterkant van één van de borden (2) is een papiertje geplakt met de tekst: 'Draai het klokje blij gezind, Maar zo, dat Moeder dikwijls wint'. Het instructieboekje heeft als titel 'Canasta, ken uw spel' en is geschreven door Léon Vié en uitgegeven door H.J.W. Brecht te Amsterdam (z.j., 3e druk). In de avondrecreatie werd naast handwerken ook veel gekaart. Canasta was daarbij een veelgebruikt kaartspel.

Dit kaartje draagt de naam van "Z.M. Gijsberta". Het kaartje hing boven op de dwarsrand van de cel.

In het met papier beplakte sigarenkistje: een kam en het opschrift 'onbreekbaar 25', een luizenkam met het opschrift 'Rex hardgummi', in elkaar gevouwen papiertjes. Deze papiertjes, tot een soort muizentrapjes gevouwen, werden door de postulanten, novicen en zusters van de tijdelijke geloften gebruikt om haren uit de kam te verwijderen.

In dit als een koffertje vormgegeven doosje uit Reusel konden de bejaarde zusters, die voor half geld op roze kaarten mochten reizen, hun reisgeld en buskaart opbergen. Aan de onderkant opent het doosje met een schuif. Het doosje is rood geverfd, voorzien van een karton met het opschrift 'reisgeld' en is bovenop voorzien van een vast hengsel en een gleuf. Aanvankelijk werd er niet gereisd door de zusters. Als het toch noodzakelijk was, zoals bij doktersbezoek, kregen de zusters precies afgepast of royaal geld, afhankelijk van de overste, mee voor de reis. Pas in 1972 werd begonnen met het opstellen van een persoonlijke begroting. Eerst nog zeer gedetailleerd vastgelegd, later in grote lijnen, voor de onkosten van bijvoorbeeld kleding, familie-bezoek etc. Bij het indienen van deze begroting, werd door de zusters tevens het bedrag van uitgaven van het afgelopen jaar meegestuurd. Aanvankelijk ook zeer gedetailleerd. Vanaf 1976 hoefden de zusters alleen maar het totale bedrag van de voor het nieuwe jaar geschatte onkosten aan te geven. Van de uitgaven van het jaar ervoor werd het totaalbedrag genoteerd dat per giro en contant was uitgegeven. Het was niet de bedoeling aan het einde van het jaar het resterende bedrag nog snel op te maken. Het geld bleef gemeenschapsgeld waar men verantwoord mee om moest gaan. Na 1980 was het gebruik van het doosje voor reisgeld dus overbodig omdat de zusters zelf een kaartje konden kopen.

Zwart-witte afbeelding van Maria in een mantel met een bloem in haar linkerhand en een sterrenkrans om haar hoofd, staande op een halve sikkel en een slang. Ze wordt omgeven door de volgende tekens: in de rechterbovenhoek een duif (de H. Geest); in de rechteronderhoek het schild van de aartsengel Michaël met rondom de woorden 'quis ut Deus' (wie is als God); in de linkeronderhoek het wapen der Franciscaanse orde (twee gekruiste armen met een kruis erboven); en in de linkerbovenhoek het symbool van de H. Drievuldigheid met in het Hebreeuws het woord 'Jehova'. Onderaan de afbeelding staat de tekst: Zusters Franciscanessen van de Onbevlekte Ontvangenis. Het embleem is aangevuld met een tekst in de linkerbovenhoek: 'Veghel 1844-1944'. Bijgevoegd is een verklarende tekst gedateerd: 'Veghel, 11 September 1945.' De tekenaar is de heerbroer van zuster Willemina sfic en zuster Josephio sfic. Het embleem is naar voorbeeld van het titelblad van het boek van moeder Isidora de Rooy sfic, dat naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van de congregatie in 1919 was uitgegeven, getekend.

Zwart-witte afbeelding van Maria Onbevlekt Ontvangen: in een mantel met een bloem in haar linkerhand en een sterrenkrans om haar hoofd, staande op een halve sikkel en een slang. Ze wordt omgeven door de volgende tekens: in de rechterbovenhoek een duif (de H. Geest); in de rechteronderhoek het schild van de aartsengel Michaël met rondom de woorden 'quis ut Deus' (wie is als God); in de linkeronderhoek het wapen der Franciscaanse orde (twee gekruiste armen met een kruis erboven); en in de linkerbovenhoek het wapen van de gemeente Oisterwijk. Het embleem is aangevuld met een tekst in de linkerbovenhoek: 'Oisterwijk 1877-1977'. Aan de linkerzijde van het embleem is in de marge '20 mei' geschreven met blauwe pen. De tekenaar is de heerbroer van zuster Willemina sfic en zuster Josephio sfic. Het embleem is getekend naar voorbeeld van het titelblad van het boek van moeder Isidora de Rooy sfic, dat naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van de congregatie in 1919 werd uitgegeven.

Door de Franciscanessen van Veghel gebruikt in de grote algemene keuken van het moederhuis voor het roeren in een pan soep of pap.

Vel papier met handgetekende en -gekleurde afbeeldingen van een bloemenkrans van verschillende bloemen, een kelk met hostie, een harp(?) en een wierookvat. Een geestelijke bloemkrans of bouquet, ook geestelijke ruiker genoemd, is een geschenk aan een jubilaris in de vorm van een aantal verschillende gebeden voor die persoon door de gever ervan. De tekst onderaan het vel maakt duidelijk dat deze geestelijke ruiker is aangeboden aan moeder M. Leocadia op haar gouden kloosterfeest 15 januari 1945 door de zusters van het moederhuis te Veghel.

Bruine envelop met daarop geschreven: 'T.B.C. verklaring van Mej C. v.d. Laar (bij stukken leraren)'. Aan de binnenzijde is de envelop geadresseerd (middels typletters): 'De eerw. Zusters Franciscanessen v. Veghel, Uden'. Gedrukte tekst aan binnenzijde envelop: Koeltechnisch Bureau W.J. Verhoeven Postelstraat 33 's-Hertogenbosch Telef. 7902 - Giro 324849. De envelop is gefrankeerd met een postzegel van 2 cent en is gestempeld op 14 XI 1952. De envelop is een voorbeeld van het praktiseren van de gelofte van armoede.

Door de leerkracht gebruikt om leerlingen van de lagere school te leren breien, zoals door het voordoen van het opzetten en opslaan van steken.

In samenspraak met de benedictijn Hans van der Laan (1904-1991), die het nieuwe habijt ontwerpt, en rector Piet Eijgenraam (1902-1977) en na toestemming van bisschop Mutsaerts besluiten de zusters op 3 september 1955 tot aanname van een nieuw kloosterkleed. Op 31 maart 1956 wordt het nieuwe kleed gewijd. Aan voor- en achterzijde heeft het habijt twee grote plooien. Aan de binnenkant van de voorzijde zijn ter hoogte van de middel twee touwen aan de twee vouwen van de plooien bevestigt die de zuster achter haar rug kan vastmaken. Op het habijt werd om de middel een koord gedragen en op de borst een houten kruisje aan een koord. Het habijt is aan beide zijkanten voorzien van een opening waardoor de zuster de handen in het habijt kan steken. Tijdens het kapittel van 1968 wordt besloten dat de zusters vanaf die tijd zelf hun kledingkeuze mogen maken, kloosterlijk dan wel burgerlijk.

Zelfgemaakt boek met brei-, borduur- en naaiwerk getiteld: 'Recueil d'ouvrages utiles faits par M. Smits, elève chez les Soeurs de Charité' (Veghel 1863). Anna Maria Jacoba Smits (1849-1940) was een leerlinge van de zusters te Veghel. Het boek is voorzien van een begeleidend schrijven van 2 juli 1949 van C.A.M. van den Dungen-Sopers, de dochter van mevrouw Smits, en van een bidprentje van mevrouw Smits. Achterin enkele losse onderdelen: pagina's uit "L'illustration, journal universel", werkje in uitvoering, stukje uit een Nederlandstalig tijdschrift voor mode en een borduurselvoorbeeld.

Zelfgemaakt boek met op de omslag de tekst: 'Handwerken 1876 Veghel'. Het boek begint met de titel "Recueil d'ouvrages utiles et d'agrements". Volgens de titel aangeboden aan moeder Teresia (Jacoba van Miert), moeder overste van de Franciscanessen van Veghel, op 23 juni 1876. In ieder geval het eerste werkstuk was waarschijnlijk van deze overste, gezien de geborduurde tekst: 'A. van Miert, élève au Pensionnat de Rozendaal 11-08-1857'. Het boek bestaat uit naai-, brei-, borduur- en kantkloswerken.

Zelfgemaakt boek gebruikt in het middelbaar onderwijs en op de Kweekschool. Gemaakt door zuster Florentiana, handwerkonderwijzeres van 1919 tot 1963.

De hanger is gehangen aan een ketting. Het embleem toont centraal Maria op de maansikkel met een voet op een slang (Maria Onbevlekt Ontvangen) met een roos in de hand en een aureool van sterren om haar hoofd. In de hoeken vier tekens: rechtsboven een duif (de H. Geest), rechtsonder een schild met ster en de woorden "quis ut Deus", linksonder twee gekruiste armen van Christus en Franciscus met daarboven een kruis (een veelgebruikt franciscaanse verbeelding van de gelijkenis van het lijden van Franciscus met het lijden van Christus) en linksboven een driehoek (de H. Drievuldigheid) met het Hebreeuwse woord voor 'God'. Op de achterzijde staan de letters S.F.I.C. gegraveerd, afkorting voor de officiële naam van de congregatie: Congregatio Sororum Franciscalium ab Immaculata Conceptione a Beata Matre Dei. De medaille werd als herkenbaar teken van het 'franciscaans-zijn' gedragen. Het Generaal Kapittel in 1997 gaf de aanbeveling mee: "dat het Generaal Bestuur wil zorgen voor een groter herkenningsteken (met stevig kettinkje) dat tropenbestendig is". Na onderzoek kwam het bestuur uit bij de omslag van het boek dat door moeder Isidora de Rooy in 1919 bij het 75-jarig bestaan van de congregatie was uitgegeven. Op 13 juni 2000 werd de medaille aan de Nederlandse zusters uitgereikt, na het uitspreken van het gebed: "Ontvang dit herkenningsteken als s.f.i.c. zusters, dat het een teken mag zijn van eenheid en verbondenheid, met alle s.f.i.c. zusters waar ter wereld ook. Moge het een teken zijn van de geest van eenvoud, liefde, onderwerping en versterving. Moge je aanwezigheid getuigen van Gods aanwezigheid onder de mensen".

Houten plaat met daarop drie stukken aardewerk onder elkaar. Het bovenste stuk draagt een tekst '5 vakantieweken De Zonnebloem'; het middelste een abstracte gekleurde afbeelding van een persoon met een zonnebloem en een vliegende vogel; het onderste stuk draagt de tekst 'zr. Cuniberta'. Achterop de houten plaat staat met stift geschreven 'Henk Potter Oisterwijk'. Het plaquette is aan zuster Cuniberta (Theresia Maria Anna) Verberne (1912-2000) aangeboden voor vijf werkweken bij de stichting De Zonnebloem. Zuster Cuniberta was handwerkonderwijzeres, surveillante en gymlerares.

Zelfgemaakt hoesje in de vorm van een evelopje met nr. 398 op de flap geschreven. Binnenin een stukje stof met in rode cijfers '398' erop geborduurd.

Zelfgemaakt hoesje voor het (bijgevoegde) boekje: 'Credo, mis- en gebedenboek voor dagelijks gebruik' van Fr. Jansen (Deurne 1959).